به نقل از «ایران اکونومیست»

جدایی جهان از دلار

تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۴۰۰۰

دلار از زمان جنگ جهانی دوم، ارز ذخیره جهان بوده اما ترکیبی از دلایل سیاسی و اقتصادی، در حال کاهش تدریجی سلطه آن است.

به گزارش گروه اقتصادی ایران اکونومیست از وبگاه بیزنِس اینسایدِر، به گفته صندوق بین‌المللی پول، نزدیک به ۶۰ درصد ذخایر بین‌المللی به دلار نگهداری می‌شود. دلار همچنین پرکاربردترین ارز برای تجارت است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حال حاضر، تحریم‌های غرب علیه روسیه پس از تهاجم این کشور به اوکراین، باعث نگرانی سایر کشورها درباره پیامدهای احتمالی مخالفت با واشینگتن شده است.

برخی از این کشورها مانند برزیل، آرژانتین، بنگلادش و هند، ارزها و دارایی‌های پشتیبان از جمله یوان چین و بیت‌کوین را برای تجارت و پرداخت فراهم می‌کنند.

محیط ژئوپلیتیک کلان، کشورها را به جست‌وجوی ارزهای جایگزین ترغیب می‌کند؛ اما مدت‌هاست که در خصوص سلطه بیش از حد دلار در تجارت و امور مالی جهانی، نگرانی وجود دارد.

موضوع «دلارزدایی» حداقل از دهه ۱۹۷۰ میلادی، هر چند سال یک بار مطرح شده است.

کشورهای سراسر جهان تلاش می‌کنند برنامه‌هایی را برای دور شدن از دنیای تحت سلطه دلار تنظیم کنند.

در ادامه، سه دلیل برای «دلارزدایی» را از نظر می‌گذرانیم:

۱. سیاست پولی آمریکا تأثیر زیادی بر سایر نقاط جهان دارد. آمریکا صادرکننده ارز ذخیره جهان است که ارز غالب در تجارت بین‌المللی و سامانه‌های پرداخت نیز به شمار می‌رود.

بر اساس گزارش اندیشکده مرکز ویلسون که در ماه مه منتشر شد، این ارز قدرت زیادی بر اقتصاد جهانی دارد و اغلب بیش از حد ارزش‌گذاری می‌شود.

این موقعیت، امتیازی را به آمریکا اعطا کرد که والری ژیسکار دستن (که از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۱ میلادی رئیس‌جمهور فرانسه بود)، آن را «امتیاز گزاف» می‌نامید.

یکی از جنبه‌های این امتیاز این است که در صورتی که آمریکا نتواند بدهی خود را پرداخت کند، در صورت کاهش شدید ارزش دلار، دچار بحران نمی‌شود؛ زیرا واشینگتن به سادگی می‌تواند پول بیشتری چاپ کند.

همچنین به این معنا است که کشورهای سراسر جهان باید سیاست‌های اقتصادی و پولی آمریکا را از نزدیک دنبال کنند تا از تأثیرات آن بر اقتصاد خود جلوگیری کنند.

برخی از کشورها، از جمله هند، اعلام کرده‌اند که از این موضوع که آمریکا با استفاده از سیاست‌های پولی خود آن‌ها را گروگان گرفته است، خسته شده‌اند.

در حال حاضر، یک کارگروه در بانک مرکزی هند در حال تلاش برای استفاده از روپیه هند برای تجارت است؛ این موضع براساس دیدگاه نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، اتخاذ شده است.

۲. افزایش ارزش دلار در برابر بیشتر ارزها در سراسر جهان، واردات را برای کشورهای نوظهور گران‌تر می‌کند.

در آرژانتین، فشار سیاسی و کاهش صادرات، به کاهش ذخایر دلار آمریکا و فشار بر پزو (واحد پول آرژانتین) منجر و به نوبه خود باعث افزایش تورم شد.

طبق گزارش رویترز، وزیر اقتصاد آرژانتین روز چهارشنبه گفت این امر باعث شده آرژانتین برای واردات از چین به جای دلار آمریکا از یوان استفاده کند.

اقتصاددانان آلیانز (یک شرکت خدمات مالی بین‌المللی) در گزارشی در ۲۹ ژوئن (۸ تیر) نوشتند که قدرت بیشتر دلار، نقش این ارز را به عنوان ارز ذخیره تضعیف می‌کند. اگر دسترسی به دلار گران‌تر شود، وام‌گیرندگان، گزینه‌های جایگزین را جست‌وجو خواهند کرد.

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، یکی از سرسخت‌ترین حامیان راه‌اندازی ارزهای جایگزین دلار برای تسویه تجاری بوده است، تا جایی که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی را نیز به دوری گزیدن از دلار آمریکا تحریک کرده است.

۳. تجارت جهانی و تقاضا برای نفت در حال تنوع یافتن است و این موضوع دلارهای نفتی را در معرض خطر قرار می‌دهد.

یکی از دلایل مهم تبدیل شدن دلار آمریکا به ارز ذخیره جهانی این است که کشورهای حاشیه خلیج فارس در غرب آسیا از دلار آمریکا برای تجارت نفت استفاده می‌کردند؛ زیرا تا زمانی که آن‌ها تجارت نفت را انجام می‌دادند، این ارز یک ارز تجاری پرکاربرد بود.

در سال ۱۹۴۵ میلادی، عربستان سعودی و آمریکا به توافقی تاریخی دست یافتند که بر اساس آن، عربستان سعودی فقط با استفاده از دلار، نفت خود را به آمریکا می‌فروخت و در مقابل، ذخایر مازاد دلار را مجدداً در خزانه‌ها و شرکت‌های آمریکا سرمایه‌گذاری می‌کرد.

این توافق باعث تضمین امنیت آمریکا از سوی عربستان سعودی شد؛ اما با ظهور صنعت نفت شیل، آمریکا از نظر انرژی استقلال یافت و صادرکننده نفت خالص شد.

بر اساس گزارش اقتصاددانان آلیانز، تغییر ساختاری در بازار نفت که بر اثر انقلاب نفت شِیل به وجود آمد، ممکن است برخلاف آنچه اندیشیده می‌شود، به نقش دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی لطمه بزند؛ زیرا صادرکنندگان نفت که نقشی پررنگ در وضعیت دلار ایفا می‌کنند، باید به سوی سایر کشورها و ارزهایشان تغییر جهت دهند.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: اوکراین ، بازار نفت ، آرژانتین ، چین ، آفریقای جنوبی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: اوکراین بازار نفت آرژانتین چین آفریقای جنوبی ارز ذخیره جهان دلار آمریکا برای تجارت بین المللی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۴۰۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ۴۸ درصدی تجارت خارجی در فروردین

تین نیوز

طبق اعلام گمرک، تجارت خارجی کشور (مجموع صادرات و واردات) با احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی و برق در فروردین ماه سال جاری با ۴۷.۶۳ درصد افزایش به رقم ۱۰ میلیارد و ۴۲۰ میلیون دلار رسید.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، از مجموع صادرات و واردات کشور هفت میلیارد و ۶۸۰ میلیون دلار به صادرات و دو میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلار آن به واردات اختصاص داشت.

بر اساس این گزارش، تراز تجاری کشور با احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی و برق در فروردین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان چهار میلیارد و ۹۴۰ میلیون دلار مثبت بوده است.

همچنین صادرات بدون احتساب نفت خام، میعانات گازی، خدمات فنی مهندسی، برق و صادرات از محل تجارت چمدانی در این مدت به میزان سه میلیارد و ۱۷۰ میلیون دلار رسیده و تراز تجاری کشور بدون نفت در فروردین ماه در مقایسه با مدت مشابه قبل ۴۳۰ میلیون دلار مثبت بود.

صادرات نفت خام، کوره و میعانات گازی نیز در فروردین ماه سال جاری چهار میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار بوده است.

این گزارش حاکی است؛ ارزش صادرات کشور در فروردین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶.۸۵ درصد کاهش نشان می دهد.

همچنین سه قلم عمده کالای صادراتی در فروردین ۱۴۰۳ به پروپان مایع شده با ۲۱۸ میلیون دلار، متانول با ۲۰۱ میلیون دلار و قیر نفت با ۱۸۰ میلیون دلار اختصاص داشت و میانگین ارزش هر تن کالای صادراتی در این مدت با ۷.۹۶ درصد کاهش به رقم ۳۲۸ دلار رسیده است.

در این مدت ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالا به خارج از کشور صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹.۶۶ درصد کاهش داشته است.

عمده ترین مقاصد کالاهای صادراتی ایران در فروردین ماه سال جاری شامل کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، پاکستان، افغانستان و عمان بوده است که این هفت کشور، ۷۸ درصد از وزن و ۸۳ درصد از ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص دادند.

براساس این گزارش، در فروردین ماه سال جاری، میزان صادرات کالاهای پتروشیمی سه میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که به لحاظ وزن ۲۵.۷۷ درصد و از حیث ارزش ۲۴ درصد کاهش نشان می دهد.

لازم به ذکر است؛ در بین ۱۰ قلم عمده کالاهای صادراتی، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده، اوره و میله های آهنی و فولادی از بیشترین افزایش و گاز طبیعی مایع شده، شمش از آهن و فولاد و بوتان مایع شده از بیشترین کاهش در ارزش برخوردار بودند.

در خصوص واردات کالا به کشور در فروردین ماه سال جاری نیز اعلام شده که دو میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار وارد کشور شد که به لحاظ وزن ۳۳.۳۸ درصد افزایش و از حیث ارزش ۱۱.۳۶ درصد کاهش داشته است.

در این میان ذرت دامی با ۳۵۳ میلیون دلار، کنجاله سویا با ۱۸۱ میلیون دلار و گوشی های تلفن هوشمند با ۱۰۶ میلیون دلار سه قلم عمده کالاهای وارداتی در فروردین ماه سال جاری بوده اند.

همچنین بیشترین افزایش در بین ۱۰ قلم اول کالاهای وارداتی به طلا به اشکال خام، کنجاله سویا و روغن دانه آفتاب گردان و بیشترین کاهش در ارزش نیز به قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری، دانه سویا و برنج اختصاص داشت.

متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی در فروردین ماه سال جاری هم ۱۱۲۲ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۳.۵۴ درصد کاهش داشته است.

طبق آنچه گمرک اعلام کرده، هفت کشور اول طرف معامله با ایران در فروردین ماه سال جاری شامل کشورهای امارات متحده عربی، چین، ترکیه، هلند، آلمان، هند و هنگ کنگ در مجموع ۷۲ درصد از وزن و ۷۸ درصد از ارزش کل واردات کشور را به خود اختصاص دادند و میزان ترانزیت خارجی کشور از مسیر ایران در فروردین ماه سال جاری با ۴۷ درصد افزایش به رقم یک میلیون ۶۰۰ هزار تن رسیده است.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید